सस्तो भर्पर्दो ढलान पार्टीको नाइके चाहियमा हामी लाइ सम्पर्क गर्नु होला :) बिगत 10 बर्ष देखिन ढलान सम्बन्धि काम गर्दै आइरहेको ढलान पार्टी को नाइके शुक्बहाधुर गुरुङ्ग गोर्खा , बालुवा 9 स्थाहि घर भै बस्ने तीरमान गुरुङ्ग को माइलो छोरो बिगत 15 बर्ष देखि पोखरा बसोबास गरी ढलान सम्बन्धि काम गर्दै आइरहेको भर्पर्दो नाइके संपर्क मोबाइल् न. 9806793598,
Monday, June 6, 2016
Thursday, October 29, 2015
How To Create Free Apple Id ?
![]() |
Add caption |
http://free-iphoneunlock.com/create-free-apple-id/
Friday, September 25, 2015
के तपाई मोबाइल चलाउनुहुन्छ ?
के तपाई मोबाइल चलाउनुहुन्छ ?
-: भने होसीयार यो ध्यान दिएर पढ्नु होला मैले जानकारी गराउन खोजेको कुरा ध्यान दिएर हेरिदिनु होला ,मोबाइल हामी सबैलाइ नभइ नहुने चिज हो ,तर यसको गलत प्रयोगले हामीलाई के कस्ता आपतहरु आइपर्छन ,एक पटक राम्ररि पढ्नु होला,
र सबै लाई यो आफ्नो -आफ्नो वालमा सेयर गरेर जानाकारी गराउनु होला,
हरेक मोबाइल ले एउटा अति खतरनाक रेडिएसन पैदा गर्छ, जुन क्यान्सर को प्रमुख कारण बनेका छन् ,जसरि माइक्रो वभनमा तताएको खाना खानु हुदैन ,मोबाइल त्यो भन्दा दस गुणा बढी हानिकारक हुन्छ ,कान मा घन्टौ सम्म मोबाइल राखेर कुरा गर्नेहरु नराम्रो संग ब्रेन को बिमारी भैराखेका छन् ,खल्ती मा मोबाइल राख्नु पनि ठुलो असर गर्दछ पुरुस लाइ नपुंसक बनाउने र महिला लाइ पाठेघर को समस्या बनाउने सम्भाबना धेरै हुन्छ, एक जना ले सात ओटा मोबाइल को बीचमा काचो अण्डा दस घण्टा राखेर अण्डा पाकेको प्रमाणित गरेका छन्,सो हो के मोह मोबाइल नचलाउने सो मेरो मोबाइल प्राय अफ गोल्छु मोह मोबाइल नभइ नहुने साधन भएको छ ,तर पनि केहि बिचार पुराउने तपाई हाम्रो काम हो निम्न कुरा हरु ध्यान दिनु होला |
1. --सकेसम्म एउटा मोबाइल मात्र प्रयोग गरौ |
2. --मोबाइल भाईब्रेसन मा कहिलै पनि नाराखौ |
3.--सुत्ने बेला मा मोबाइल सधै बन्द गरौ |
4. --सके सम्म मोबाइलमा कुरा धेरै लामो नगरौ |
5.-- एक्लै घर मा हुनु हुन्छ भने हेन्ड्स फ्री मा कुरा गर्नुस या हेड सेट प्रयोग गर्नुस
6. --कसै कसै को सिरानी मा मोबाइल राखेर सुत्ने बानि छ यो तुरुन्त बन्द गर्नुस
7. --हिजो मोबाइल नहुदा पनि तपाइको जीवन कति रमाइलो थियो नबिर्सनुस साना साना नानि बाबु हरु लाइ मोबाइल मा कुरा गर्न नदिनुस् |
8. --सकिन्छ भने घर मा फोन राख्नुस म मोबाइल चलाउदिन भन्नु गर्ब को कुरा हो किन कि मगन्तेले पनि आजकाल S4 Samsung मा भिख माग्न थालेका छन् |
9.- -बाहिर जादा खेरि पुरुष हरुले सकेसम्म खल्तीको अघाडी मोबाइल नराख्नुस भर सक हातमा लिनुस महिला हरुले झोलामा राख्नुस जसरि मैले मेरा फेसबुक साथिहरुलाई यो जानकारी गराए त्यसरी नै तपाईले पनि शेयर गरेर आफ्नो साथिहरुलाई यो जानकारी गराउनु तपाइको कर्तब्य हो |
र सबै लाई यो आफ्नो -आफ्नो वालमा सेयर गरेर जानाकारी गराउनु होला,
हरेक मोबाइल ले एउटा अति खतरनाक रेडिएसन पैदा गर्छ, जुन क्यान्सर को प्रमुख कारण बनेका छन् ,जसरि माइक्रो वभनमा तताएको खाना खानु हुदैन ,मोबाइल त्यो भन्दा दस गुणा बढी हानिकारक हुन्छ ,कान मा घन्टौ सम्म मोबाइल राखेर कुरा गर्नेहरु नराम्रो संग ब्रेन को बिमारी भैराखेका छन् ,खल्ती मा मोबाइल राख्नु पनि ठुलो असर गर्दछ पुरुस लाइ नपुंसक बनाउने र महिला लाइ पाठेघर को समस्या बनाउने सम्भाबना धेरै हुन्छ, एक जना ले सात ओटा मोबाइल को बीचमा काचो अण्डा दस घण्टा राखेर अण्डा पाकेको प्रमाणित गरेका छन्,सो हो के मोह मोबाइल नचलाउने सो मेरो मोबाइल प्राय अफ गोल्छु मोह मोबाइल नभइ नहुने साधन भएको छ ,तर पनि केहि बिचार पुराउने तपाई हाम्रो काम हो निम्न कुरा हरु ध्यान दिनु होला |
1. --सकेसम्म एउटा मोबाइल मात्र प्रयोग गरौ |
2. --मोबाइल भाईब्रेसन मा कहिलै पनि नाराखौ |
3.--सुत्ने बेला मा मोबाइल सधै बन्द गरौ |
4. --सके सम्म मोबाइलमा कुरा धेरै लामो नगरौ |
5.-- एक्लै घर मा हुनु हुन्छ भने हेन्ड्स फ्री मा कुरा गर्नुस या हेड सेट प्रयोग गर्नुस
6. --कसै कसै को सिरानी मा मोबाइल राखेर सुत्ने बानि छ यो तुरुन्त बन्द गर्नुस
7. --हिजो मोबाइल नहुदा पनि तपाइको जीवन कति रमाइलो थियो नबिर्सनुस साना साना नानि बाबु हरु लाइ मोबाइल मा कुरा गर्न नदिनुस् |
8. --सकिन्छ भने घर मा फोन राख्नुस म मोबाइल चलाउदिन भन्नु गर्ब को कुरा हो किन कि मगन्तेले पनि आजकाल S4 Samsung मा भिख माग्न थालेका छन् |
9.- -बाहिर जादा खेरि पुरुष हरुले सकेसम्म खल्तीको अघाडी मोबाइल नराख्नुस भर सक हातमा लिनुस महिला हरुले झोलामा राख्नुस जसरि मैले मेरा फेसबुक साथिहरुलाई यो जानकारी गराए त्यसरी नै तपाईले पनि शेयर गरेर आफ्नो साथिहरुलाई यो जानकारी गराउनु तपाइको कर्तब्य हो |
यस्तो पनि देख्नु पर्यो नेपाल मा भुकम्प ले देखायो यो परिस्थिति
यस्तो पनि देख्नु पर्यो नेपाल मा भुकम्प ले देखायो यो परिस्थिति
भूकम्पपीडितका लागि राहत, पुनस्र्थापनाका लागि पनि काम गर्नुपर्ने दायित्व लिएका सभासद्हरुले संविधानसभा सचिवालयमा हरकत नै देखाए । पीडितहरु अझै पनि खुला आकासमुनि बस्न बाध्य रहदा सभासद्हरुले बाँडिचुँडी पाल लगे का थिय । उनीहरुको यस्तो रवैयाको चौतर्फी विरोध भएपछि तत्काल पाल फिर्ता गर्न बाध्य भए का थिय ।



नेपाली को अगाडी भारत ले धुडा टेकेकै हो त ?
पछिल्लो समय दिल्लीका विरुद्धमा खरो रुपमा खनिन थालेका नेकपा एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले फेरी नेपालको आन्तरिक मामिलामा हस्तक्षेप नगर्न सुझाव दिएका छन् । ओलीले आफ्नो फेसबुक पेजमा पोष्ट गर्दै भनेका छन्
“दिल्लीमा पानी पर्छ नेपालमा छाता ओडेर वर्षातबाट बच्न सकिदैन । तसर्थ अरुको आन्तरिक मामिलामा हस्तक्षेप गरेर आदेश दिनु भन्दा त्यो आदेश आफ्नो देशमा कार्यन्यवन गर्न र गराउन सक्नुपर्छ । भारत हाम्रो केन्दिय राज्य होइन हामीलाई बारमबार आदेश दिन छिमेकी आफ्नो ठाँउमा बस्नुपर्छ । हामी आफ्नो ठाँउमा हाम्रो तरिकाबाट चित्त बुझाऊछौ ।यो सात बुदे सहमति कुनै हालतमा पुरा हुदैन ।”
भारतीय अखबारमा आएको यो सात बुदे सहमति कुनै हालतमा पुरा नहुने समेत उनले उल्लेख गरेका छन् । नेपालको आन्तरिक मामिलामा अनावश्यक दबाब दिएको भन्दै ओली सहित शीर्ष तीन दलका शीर्ष नेताले खुलेर बिरोध गर्दै आए पनि नेपालमा अत्यधिक बहुमतले संविधान बनाइसकेको र शीर्ष ३ दलको सर्मथनमा नै ओली प्रधानमन्त्री बन्ने निश्चित प्राय भएका बेला भारतका विरुद्धमा अभिव्यक्ति दिनुलाई गम्भिरताका साथ हेरीएको छ र भारत ले संविधान संशोधनका लागि ७ बुँदे लिखित प्रस्ताव पेश गरेको सञ्चारमाध्यमहरुमा सार्वजनिक भएपछि त्यसको खण्डन गरेको छ ।
भारतीय विदेश मन्त्रालयले विज्ञप्ती जारी गर्दै भारत सरकारले नेपालको संविधान संशोधन गर्न कुनै बुँदा पेश नगरेको स्पष्ट पारेको हो ।
भारतबाट प्रकाशित हुने दैनिक पत्रिका ‘इन्डियन एक्सप्रेस’ को बुधबारको अंकमा भारतले नेपालको संविधानमा संशोधन गर्नका लागि राखेका सात बुँदा भन्दै प्रमुख समाचार छापिएको थियो ।
सोही विषयलाई लिएर नेपाली सञ्चारमाध्यमहरुले पनि समाचार प्रकाशन तथा प्रसारण गरेपछि भारतीय विदेश मन्त्रालयले बुधबार साँझ विज्ञप्ति जारी गर्दै समाचारमा कुनै सत्यता नभएको स्पष्ट पारेको हो ।
भारतीय विदेश मन्त्रालयका प्रवक्ताले जारी गरेको विज्ञप्तिमा, ‘भारत हिंसामुक्त वातावरणमा संवादमार्फत् नेपालमा संविधानबारे उठेका समस्याको समाधान भएको हेर्न चाहन्छ,’ भनिएको छ ।
भारतले पछिल्लो समयमा नेपालको आन्तरिक मामलामा गरेको ठाडो हस्तक्षेपपछि सबैतिरबाट चर्को विरोध हुनुका साथै निकृष्ठ कूटनीतिक सीमा नाघेको आरोप लागेपछि भारत पछि हटेको बिस्लेसक हरु को धारणा छ । नेपाली को अगाडी भारत ले धुडा टेकेकै हो त ?
“दिल्लीमा पानी पर्छ नेपालमा छाता ओडेर वर्षातबाट बच्न सकिदैन । तसर्थ अरुको आन्तरिक मामिलामा हस्तक्षेप गरेर आदेश दिनु भन्दा त्यो आदेश आफ्नो देशमा कार्यन्यवन गर्न र गराउन सक्नुपर्छ । भारत हाम्रो केन्दिय राज्य होइन हामीलाई बारमबार आदेश दिन छिमेकी आफ्नो ठाँउमा बस्नुपर्छ । हामी आफ्नो ठाँउमा हाम्रो तरिकाबाट चित्त बुझाऊछौ ।यो सात बुदे सहमति कुनै हालतमा पुरा हुदैन ।”
भारतीय अखबारमा आएको यो सात बुदे सहमति कुनै हालतमा पुरा नहुने समेत उनले उल्लेख गरेका छन् । नेपालको आन्तरिक मामिलामा अनावश्यक दबाब दिएको भन्दै ओली सहित शीर्ष तीन दलका शीर्ष नेताले खुलेर बिरोध गर्दै आए पनि नेपालमा अत्यधिक बहुमतले संविधान बनाइसकेको र शीर्ष ३ दलको सर्मथनमा नै ओली प्रधानमन्त्री बन्ने निश्चित प्राय भएका बेला भारतका विरुद्धमा अभिव्यक्ति दिनुलाई गम्भिरताका साथ हेरीएको छ र भारत ले संविधान संशोधनका लागि ७ बुँदे लिखित प्रस्ताव पेश गरेको सञ्चारमाध्यमहरुमा सार्वजनिक भएपछि त्यसको खण्डन गरेको छ ।

भारतबाट प्रकाशित हुने दैनिक पत्रिका ‘इन्डियन एक्सप्रेस’ को बुधबारको अंकमा भारतले नेपालको संविधानमा संशोधन गर्नका लागि राखेका सात बुँदा भन्दै प्रमुख समाचार छापिएको थियो ।
सोही विषयलाई लिएर नेपाली सञ्चारमाध्यमहरुले पनि समाचार प्रकाशन तथा प्रसारण गरेपछि भारतीय विदेश मन्त्रालयले बुधबार साँझ विज्ञप्ति जारी गर्दै समाचारमा कुनै सत्यता नभएको स्पष्ट पारेको हो ।
भारतीय विदेश मन्त्रालयका प्रवक्ताले जारी गरेको विज्ञप्तिमा, ‘भारत हिंसामुक्त वातावरणमा संवादमार्फत् नेपालमा संविधानबारे उठेका समस्याको समाधान भएको हेर्न चाहन्छ,’ भनिएको छ ।
सिक्किम लाइ कसरि कब्जा पारे भारत ले ?
सिक्किम लाइ कसरि कब्जा पारे भारत ले ?
६ अप्रिल १९७५ को बिहानी, सिक्किमका राजा चोग्यालले आफ्नो दरबारको गेट अगाडि भारतीय सैनिकका ट्रकको आवाज सुने। उनी दौडिए र झ्याल नजिक पुगे। उनको दरबार भारतीय सैनिकले चारैतर्फबाट घेरिरहेका थिए।
त्यतिवेला मेसिनगन चलेको आवाज सुनियो, दरबारको गेटमा खटिएका बसन्तकुमार क्षेत्रीलाई गोली लाग्यो, उनी त्यहीं ढले। त्यहाँ पुगेका पाँच हजार भारतीय सैनिकले राजदरबारका २ सय ४३ वटा गाडीलाई कब्जामा लिन ३० मिनेटभन्दा बढीको समय पनि लागेन।
त्यही दिन १२ बजेट ४५ मिनेटसम्ममा सिक्किमले स्वतन्त्र देशको मान्यता गुमाइसकेको थियो। चोग्यालले यसको सूचना हैम रेडियोबाट पुरै विश्वलाई दिए। इग्ल्याण्डको एक गाउँमा रिटायर्ड डाक्टर र जापान तथा स्वीडेनका अन्य दुई व्याक्तिले चोग्यालको यो आपतकालीन सन्देश सुने। त्यसपछि चोग्याललाई नजरबन्द गरियो।
घट्नाक्रम,
दिल्ली नगरपालिकाका आयुक्त बीएस दास दिउँसोको खाना खाइरहेका थिए। उनलाई विदेश सचिव केवल सिंहले फोन गरे र भने, ‘मलाई तुरुन्त भेट्न आउनुस्।’ यो दिन थियो ७ अप्रिल १९७३।
दास विदेश मन्त्रालय पुगे। उनलाई त्यहाँ केवल सिंहले दह्रोसँग स्वागत गर्दै भने, ‘सिक्किम सरकारको जिम्मेवारी लिनुपर्यो, तपाईंलाई तुरुन्तै गान्तोक पठाउन लागिएको छ। तपाईंसँग तयारीका लागि जम्मा २४ घण्टाको समय मात्रै छ।’
जब दास भोलिपल्ट सिलीगुडीबाट हेलिकोप्टरमा गान्तोक पुगे। त्यहाँ उनलाई स्वागत गर्न चोग्यालका विरोधी काजी लेन्डुप दोर्जी आइपुगेका थिए। सिक्किमका मुख्य सचिव, प्रहरी आयुक्त र भारतीय सेनाका प्रतिनिधि पनि त्यहाँ उपस्थित थिए।
दासलाई जुलुस जस्तै गरी पैदलै उनको निवासस्थानमा लगियो। भोलिपल्ट दासले जब चोग्यालसँग भेट गर्नका लागि समय मागे तब उनले बहाना बनाए। उनले दासलाई भने, ‘म ज्योतिषसँग सल्लाह गरेर भेट्ने समय दिनेछु।’
दास भन्छन्, ‘यो त एउटा बहाना मात्रै थियो, खासमा चोग्याल दास वा दासको ओहोदालाई मान्यता नदिएको देखाउन चाहन्थे।’
अघिल्लो दिन चोग्यालले दासलाई बोलाए। तर बैठक निक्कै असहज अवस्थामा सुरु भयो। चोग्यालको पहिलो वाक्य थियो, ‘मिस्टर दास यो सोंचमा नरहनुस कि सिक्किम गोवा हो।’
चोग्यालको पूरै कोसिस थियो कि उनलाई भुटान जस्तो दर्जा दिनुपर्छ। उनले भने, ‘यो एउटा स्वतन्त्र, र सार्वभौमसत्ता सम्पन्न देश हो, तपाईँलाई हाम्रो संविधान अन्तर्गत काम गर्नुपर्नेछ। भारतले तपाईंको सेवा मेरो सरकारका लागि दिएको हो। यसबारेमा तपाईँ भ्रममा नरहनुस्। हामीलाई दवाउने कोसिस पनि कहिल्यै नगर्नुस्।’
त्यसको भोलिपल्ट दास सिक्किममा खटिएका आफ्ना साथी शंकर बाजपेयीसँग भेट गर्न इण्डिया हाउस पुगे। तब उनलाई पहिलो प्रश्न थियो,’ केवल सिंहबाट उनका लागि के निर्देशन लिएर आएका छन्।’
दास सम्झिन्छन्, ‘सिक्किमका जनताको आकांक्षा पूरा गर्नका लागि उनीहरुलाई सहयोग गर्नेबाहेक मसँग त्यस्तो कुनै स्पष्ट निर्देशन थिएन। सधैँजस्तो इन्दिरा गान्धीले कुनै पनि औपचारिक राजनीतिक प्रतिवद्धता केही गरेकी थिइनन्, उनले विलय शब्द त कहिल्यै प्रयोग पनि गरेकी थिइनन्।’
दासका अनुसार, उनीहरुलाई प्रयोग गरिरहेका केवल सिंहले पनि व्याक्तिगत कुराकानीमा पनि यो शब्दको कहिल्यै प्रयोग गरेका थिएनन्। दास भन्छन्, ‘तर केही नभने पनि मलाई तथा शंकर बाजपेयी दुवै जनालाई थाहा थियो, आफूहरुले के गर्नुपर्दछ भन्ने।’
१९६२ को चीन युद्ध
प्रख्यात राजनीतिक विश्लेषक इन्दर मल्होत्रा भन्छन्, ‘सिक्किमलाई भारतमा विलय गर्ने सोच सन् १९६२ मा भएको भारत–चीन युद्धपछि सुरु भएको थियो। चीनको चुबी घाँटीमा भारतको २१ मिलको गर्दन छ। जसलाई ‘सिलीगुडी नेक’ भनिन्छ।
चीनले चाह्यो भने एक झट्कामा त्यो गर्दन अलग गरेर उत्तरी भारतमा छिर्न सक्छ। चुबी घाँटीसँगै सिक्किम पनि जोडिएको छ।
सिक्किमका राजा चोग्यालले अमेरिकी युवती होप कुकसँग विवाह गरेका थिए। होपले नै चोग्याललाई उक्साउन सुरु गरिन्, यदि उनी सिक्किमलाई पूरै स्वतन्त्र देशका रुपमा माग गर्छन् भने अमेरिकाले समर्थन गर्नेछ। तर भारतलाई यो स्वीकार्य थिएन।
चोग्यालकी श्रीमती होप कुकको व्याक्तित्व पूरै रहस्यमय थियो। चोग्याललाई भारतविरुद्ध भड्काउनमा उनको ठूलो भूमिका पनि। त्यही सिलसिलामा स्कुलको पाठ्यपुस्तक बदलिए। उनले युवा अफिसरलाई बोलाएर हरेक साता बैठक गर्न थालिन्।
जब उनी चोग्यालकी रानीको भूमिका निभाउँथिन्, तव उनी त्यहीँको स्थानीय भेषभुषा लगाएर निक्कै विनम्रतासँग मसिनो स्वरमा कुरा गर्थिन्। जब उनी दुखी हुन्थिन् तब सबै सन्तुलन गुमाउँथिन्।
आवश्यकताभन्दा बढी मदिरा खाने चोग्यालको बानीले उनी दिक्क थिइन्, यसै विषयमा दुवै जनाबीच महाभारत नै हुन्थ्यो। एक पटक चोग्याल रानीसँग यति धेरै रिसाए कि उनले रानीको रेकर्ड प्लेयर नै झ्यालबाट बाहिर फालिदिए।
अन्तिममा होप कुकले सिक्किम छोडिन् र उनी अमेरिका जाने फैसला गरिन्। चोग्यालले खराब समयमा साथ नछोड्न आग्रह पनि गरे, तर उनले स्वीकारिनन्।
दास होप कुकलाई छोड्न गए, उनको आखिरी शब्द थियो, ‘मिस्टर दास मेरा श्रीमानको ख्याल गर्नु, अब यहाँ मेरो कुनै भूमिका छैन्।’
दास भन्छन्, ‘उनलाई यो भन्न निक्कै लज्जा हुन्छ। जब उनलाई पत्तो भयो तबसम्म रानीले दरबारका महत्वपूर्ण र मूल्यवान कलाकृती, पेन्टिङ चोरी लुकाएर अमेरिका पुर्याइसकेकी थिइन्।’
दास भन्छन्, ‘चोग्यालले आठ मेमा एउटा सम्झौतामा हस्ताक्षर गरे पनि उनको आत्माले त्यसलाई स्वीकारेको थिएन। उनले बाहिरका कयौं व्याक्तिसँग मद्दत मागे।
यो सम्झौता गलत छ भन्नका लागि उनले महिला वकिल पनि राखे। जब चुनावको घोषणा भयो, तव चोग्यालले दक्षिण सिक्किम जाने चाहना व्यक्त गरे। दासले उनलाई त्यस्तो नगर्न सल्लाह दिए।
पहिला जब उनी यो ठाउँमा जान्थे, तब लामाहरु सडकमा लाइन लागेर उनको स्वागत गर्दथे। तर यसपटक उनको चित्रमा जुत्ता झुण्ड्याइएको भेटे। चुनावमा चोग्यालको समर्थन गर्ने नेसनलिस्ट पार्टीले ३२ मा जम्मा एक सिट हासिल गर्यो। जति नयाँ सदस्य चुनिएर आए उनीहरुले चोग्यालको नाममा सपथ नलिने घोषणा गरे। यदी चोग्याल संसदमा आउँछन् भने उनीहरु संसदमा भाग लिन आउने छैनन्।
यहीबीच नेपालका राजाको राज्यभिषेकका लागि चोग्याल राजकीय अतिथिका रुपमा नेपाल गए। त्यहाँ उनले पाकिस्तानी राजदूत र चीनका उपप्रधानमन्त्री चीन सी लिउसँग भेट गरे। उनले आफ्नो दुःखमा साथ मागे।
बीएस दासले चोग्याललाई एउटा लिखित दस्तावेज दिएका थिए, त्यो दस्तावेजमा उनलाई बाहिरी सहयोग नलिन बताइएको थियो। यदि तपाईंको राजवंश राख्ने हो, छोरालाई उत्तराधिकारी राखिराख्ने हो भने ८ मेको सम्झौतालाई मान्नुपर्छ। तपाईं सुरक्षित पनि हुनुहुनेछ।
‘यो त मेरो स्वतन्त्र देश हो, यसलाई म छाड्ने छैन्’ भन्नेमा अडिक रहिरहे।
इन्दिरा गान्धीलाई आफ्नो पक्षमा पार्नका लागि चोग्यालले अन्तिम कोसिस ३० जुन १९७४ मा गरे। इन्दिरा गान्धीका सचिव रहेका पीएन धरले आफ्नो पुस्तक ‘इन्दिरा गान्धी, द एर्मेजेन्सी एण्ड इण्डियन डेमोक्रेसी’मा लेखेका छन्, ‘जसरी चोग्यालले आफ्नो पूरा कुरा इन्दिरा गान्धीसँग राखे म, त्यसबाट निक्कै प्रभावित भएँ। भारत सिक्किमा जो राजनीतिज्ञ माथि दाउ लगाइरहेको छ, उनीहरु विश्वास गर्न लायक छैनन्।’
इन्दिराले भनिन्, ‘उनले जोसँग कुरा गरिरहेकी छन्, उनीहरु जनताले छानेका प्रतिनिधि हुन्।’ चोग्यालले अझ बढी केही कुरा गर्न खोजिरहेका थिए तब इन्दिरा चुप भइन्।
इन्दिरा गान्धी चुप हुनुलाई एउटा नकारात्मक टिप्पणीका रुपमा देखिन्थ्यो। यसमा उनलाई महारथ पनि प्राप्त थियो। गान्धी जुरुक्क उठिन्, रहस्यमय ढंगसँग मुस्कुराइन् र आफ्ना दुई हात जोडिन्। चोग्यालका लागि यो इशारा थियो, अब उनी जान सक्छन्।
चाखपूर्ण कुरा यो थियो कि, उनै चोग्याल १९५८ मा जब जवाहरलाल नेहरुका अतिथि बनेर दिल्ली आएका थिए त्यतिखेर उनी नेहरुकै निवासस्थान तीनमूर्ति भवनमा बसेका थिए। चोग्याल एक अनौठा व्याक्तिका धनी थिए, जसले कहिल्यै पनि सिक्किमको पृथक पहिचानमा सम्झौता गरेनन्।
दास भन्छन्, ‘चोग्यालले एक पटक मात्रै हार स्वीकार गरेको थियो। जब उनका छोरा र उत्तराधिकारी एक दुर्घटनामा मृत्यु भयो। तव उनले आत्महत्या गर्ने कोसिस गरे।’
यहीबीच चोग्यालकी पत्नी होप कुकले दुई बच्चलाई लिएर उनको साथ छोडेकी थिइन्। उनलाई यो स्वीकार गर्न निक्कै कठिन भएको थियो। १९८२ मा चोग्यालको क्यान्सरबाट मृत्यु भयो।
जब सिक्किमलाई भारतमा विलय गर्ने योजनाको सुरु भयो, तब चीनले यसको तुलना १९६८ मा रुसले चेकोस्लोवाकियामाथि गरेको आक्रमणसँग तुलना गरेको थियो।
तब इन्दिरा गान्धीले चीनलाई उसले तिब्बतमाथि गरेको आक्रमण सम्झाइन्। भुटान भने यसबाट खुसी भयो, किनकि अबदेखि उसलाई सिक्किमसँग जोडेर हेरिने छैन्।
तर सबैभन्दा बढी विरोध नेपालमा भयो। जबकि सबैभन्दा बढी खुसी हुनुपर्दथ्यो। किनकि सिक्किमा सबैभन्दा बढी ७५ प्रतिशत जनसंख्या नेपालीमुलका थिए। भारतमा पनि केही ठाउँमा यसको विरोध भयो।
जर्ज बार्गिजले हिन्दुस्तान टाइम्समा ‘अ मर्जर इज अरेन्ज्ड’ शीर्षकमा सम्पादकीय लेखे, जनमत संग्रह यति धेरै हतारमा गरियो कि यो पूरै प्रक्रिया शंकाको घेरामा आयो। जनमतमा सोधियो, ‘के तपाईँ चोग्यालको पद समाप्त गर्न चाहनुहुन्छ र भारतको हिस्सा हुन चाहनुहुन्छ?
जबकि यी दुईवटा अलगअलग मुद्धा थिए, यसको एक आपसमा कोही पनि सम्बन्ध छैन। चकित पार्ने कुरा यो थियो, यो अन्त नभएर गान्धी र नेहरुको देशमा भएको थियो।
सिक्किमलाई भारतमा विलय गर्ने मामिलामा राजनीतिज्ञसँगै भारतीय खुफिया एजेन्सी ‘र’को पनि महत्वपूर्ण भूमिका थियो।
दास भन्छन्, ‘त्यतिवेला ‘र’का अधिकारीहरुसँग पार्टीमा भेट हुने गर्दथ्यो। मैले उनीहरुलाई सोध्ने गर्थे, मलाई भन के भइरहेको छ? तर उनीहरु मलाई केही कुरा पनि बताउँदैनथे।
एक दिन ‘र’का अधिकारी मेरो घर आए र भने, ‘माफ गर्नुहोला सर, हामी तपाईंसँग केही कुरा गर्न सक्दैनौं, हामीलाई सिक्किममा भइरहेका घट्नाका विषयमा मुख्य कार्यकारी अधिकारीलाई नभन्नु भन्ने निर्देशन छ। किनकि ऊ चोग्यालका लागि काम गर्छन् तर कुनै दिन यो विषय उनलाई भनिदिने गल्ती गर्न सक्छन्।’
दास भन्छन्, ‘म तपाईंलाई इमान्दारीसाथ भन्छु, आखिरी दिनसम्म सिक्किममा के भइरहेको छ, यस विषयमा भारतको खुफिया एजेन्सीबाट मलाई केही पनि जानकारी प्राप्त भएन।’
सिक्किम विलयमा ‘र’ले महत्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गरेको थियो तर उसलाई पनि राजनीतिक नेतृत्वबाट दिशानिर्देश मिलेको थियो भन्ने इन्दर मलहोत्राका बुझाइ छ।
इन्दिरा गान्धीले ‘र’ प्रमुख रामनाथ काव, पीएन हक्सर र पीएन धरलाई बैठकमा बोलाएकी थिइन्। जब कावसँग सोधियो, ‘यो मामिलामा सल्लाह दिनुस्।’ त्यतिखेर उनले जवाफ दिए, ‘मेरो काम सरकारको फैसला कार्यान्वयन गर्ने हो, सल्लाह दिने होइन।’
दास भन्छन्, ‘हामीलाई लागेको थियो कि, यसबारे इन्दिरा गान्धीलाई लगातार जानकारी दिइएको छ। मैले गान्धीसँग ११ वर्ष काम गरेँ। उनको विशेषाता नै थियो जो उनीसँग निहुँ खोज्थ्यो उसलाई उनी कहिल्यै माफ गर्दिन थिइन्।’
चोग्यालका बारेमा पनि उनलाई लागेको थियो, अब उनलाई कहिल्यै बदल्न सकिँदैन्। गान्धी सिक्किम प्रकरणकी नायिका थिइन्। दास भन्छन्, ‘हामी त उनका प्यादा मात्रै थियौं।’
सिक्किमलाई भारतको २२ औं राज्य बनाउने संविधान संशोधन विधेयक २३ अप्रिल १९७५ मा लोकसभामा पेस भयो। त्यही दिन यो प्रक्रियालाई २ सय ९९ को विरुद्ध ११ मतबाट पारित गरियो।
राज्यसभामा यो बिल २६ अप्रिलका दिन पेश भयो। र १५ मई १९७५ मा राष्ट्रपति फखरुद्दीन अली अहमदले यो बिलमा हस्ताक्षर गरे। नामग्याल राजवंश त्यही दिन समाप्त भयो।
– बीबीसी, नयाँदिल्ली
(बीबीसी हिन्दीमा आएको सामाग्रीको नेपाली भावानुवाद)
६ अप्रिल १९७५ को बिहानी, सिक्किमका राजा चोग्यालले आफ्नो दरबारको गेट अगाडि भारतीय सैनिकका ट्रकको आवाज सुने। उनी दौडिए र झ्याल नजिक पुगे। उनको दरबार भारतीय सैनिकले चारैतर्फबाट घेरिरहेका थिए।

त्यही दिन १२ बजेट ४५ मिनेटसम्ममा सिक्किमले स्वतन्त्र देशको मान्यता गुमाइसकेको थियो। चोग्यालले यसको सूचना हैम रेडियोबाट पुरै विश्वलाई दिए। इग्ल्याण्डको एक गाउँमा रिटायर्ड डाक्टर र जापान तथा स्वीडेनका अन्य दुई व्याक्तिले चोग्यालको यो आपतकालीन सन्देश सुने। त्यसपछि चोग्याललाई नजरबन्द गरियो।
घट्नाक्रम,
दिल्ली नगरपालिकाका आयुक्त बीएस दास दिउँसोको खाना खाइरहेका थिए। उनलाई विदेश सचिव केवल सिंहले फोन गरे र भने, ‘मलाई तुरुन्त भेट्न आउनुस्।’ यो दिन थियो ७ अप्रिल १९७३।
दास विदेश मन्त्रालय पुगे। उनलाई त्यहाँ केवल सिंहले दह्रोसँग स्वागत गर्दै भने, ‘सिक्किम सरकारको जिम्मेवारी लिनुपर्यो, तपाईंलाई तुरुन्तै गान्तोक पठाउन लागिएको छ। तपाईंसँग तयारीका लागि जम्मा २४ घण्टाको समय मात्रै छ।’

दासलाई जुलुस जस्तै गरी पैदलै उनको निवासस्थानमा लगियो। भोलिपल्ट दासले जब चोग्यालसँग भेट गर्नका लागि समय मागे तब उनले बहाना बनाए। उनले दासलाई भने, ‘म ज्योतिषसँग सल्लाह गरेर भेट्ने समय दिनेछु।’
दास भन्छन्, ‘यो त एउटा बहाना मात्रै थियो, खासमा चोग्याल दास वा दासको ओहोदालाई मान्यता नदिएको देखाउन चाहन्थे।’
अघिल्लो दिन चोग्यालले दासलाई बोलाए। तर बैठक निक्कै असहज अवस्थामा सुरु भयो। चोग्यालको पहिलो वाक्य थियो, ‘मिस्टर दास यो सोंचमा नरहनुस कि सिक्किम गोवा हो।’
चोग्यालको पूरै कोसिस थियो कि उनलाई भुटान जस्तो दर्जा दिनुपर्छ। उनले भने, ‘यो एउटा स्वतन्त्र, र सार्वभौमसत्ता सम्पन्न देश हो, तपाईँलाई हाम्रो संविधान अन्तर्गत काम गर्नुपर्नेछ। भारतले तपाईंको सेवा मेरो सरकारका लागि दिएको हो। यसबारेमा तपाईँ भ्रममा नरहनुस्। हामीलाई दवाउने कोसिस पनि कहिल्यै नगर्नुस्।’

दास सम्झिन्छन्, ‘सिक्किमका जनताको आकांक्षा पूरा गर्नका लागि उनीहरुलाई सहयोग गर्नेबाहेक मसँग त्यस्तो कुनै स्पष्ट निर्देशन थिएन। सधैँजस्तो इन्दिरा गान्धीले कुनै पनि औपचारिक राजनीतिक प्रतिवद्धता केही गरेकी थिइनन्, उनले विलय शब्द त कहिल्यै प्रयोग पनि गरेकी थिइनन्।’
दासका अनुसार, उनीहरुलाई प्रयोग गरिरहेका केवल सिंहले पनि व्याक्तिगत कुराकानीमा पनि यो शब्दको कहिल्यै प्रयोग गरेका थिएनन्। दास भन्छन्, ‘तर केही नभने पनि मलाई तथा शंकर बाजपेयी दुवै जनालाई थाहा थियो, आफूहरुले के गर्नुपर्दछ भन्ने।’
१९६२ को चीन युद्ध
प्रख्यात राजनीतिक विश्लेषक इन्दर मल्होत्रा भन्छन्, ‘सिक्किमलाई भारतमा विलय गर्ने सोच सन् १९६२ मा भएको भारत–चीन युद्धपछि सुरु भएको थियो। चीनको चुबी घाँटीमा भारतको २१ मिलको गर्दन छ। जसलाई ‘सिलीगुडी नेक’ भनिन्छ।
चीनले चाह्यो भने एक झट्कामा त्यो गर्दन अलग गरेर उत्तरी भारतमा छिर्न सक्छ। चुबी घाँटीसँगै सिक्किम पनि जोडिएको छ।
सिक्किमका राजा चोग्यालले अमेरिकी युवती होप कुकसँग विवाह गरेका थिए। होपले नै चोग्याललाई उक्साउन सुरु गरिन्, यदि उनी सिक्किमलाई पूरै स्वतन्त्र देशका रुपमा माग गर्छन् भने अमेरिकाले समर्थन गर्नेछ। तर भारतलाई यो स्वीकार्य थिएन।

जब उनी चोग्यालकी रानीको भूमिका निभाउँथिन्, तव उनी त्यहीँको स्थानीय भेषभुषा लगाएर निक्कै विनम्रतासँग मसिनो स्वरमा कुरा गर्थिन्। जब उनी दुखी हुन्थिन् तब सबै सन्तुलन गुमाउँथिन्।
आवश्यकताभन्दा बढी मदिरा खाने चोग्यालको बानीले उनी दिक्क थिइन्, यसै विषयमा दुवै जनाबीच महाभारत नै हुन्थ्यो। एक पटक चोग्याल रानीसँग यति धेरै रिसाए कि उनले रानीको रेकर्ड प्लेयर नै झ्यालबाट बाहिर फालिदिए।
अन्तिममा होप कुकले सिक्किम छोडिन् र उनी अमेरिका जाने फैसला गरिन्। चोग्यालले खराब समयमा साथ नछोड्न आग्रह पनि गरे, तर उनले स्वीकारिनन्।
दास होप कुकलाई छोड्न गए, उनको आखिरी शब्द थियो, ‘मिस्टर दास मेरा श्रीमानको ख्याल गर्नु, अब यहाँ मेरो कुनै भूमिका छैन्।’
दास भन्छन्, ‘उनलाई यो भन्न निक्कै लज्जा हुन्छ। जब उनलाई पत्तो भयो तबसम्म रानीले दरबारका महत्वपूर्ण र मूल्यवान कलाकृती, पेन्टिङ चोरी लुकाएर अमेरिका पुर्याइसकेकी थिइन्।’
दास भन्छन्, ‘चोग्यालले आठ मेमा एउटा सम्झौतामा हस्ताक्षर गरे पनि उनको आत्माले त्यसलाई स्वीकारेको थिएन। उनले बाहिरका कयौं व्याक्तिसँग मद्दत मागे।
यो सम्झौता गलत छ भन्नका लागि उनले महिला वकिल पनि राखे। जब चुनावको घोषणा भयो, तव चोग्यालले दक्षिण सिक्किम जाने चाहना व्यक्त गरे। दासले उनलाई त्यस्तो नगर्न सल्लाह दिए।
पहिला जब उनी यो ठाउँमा जान्थे, तब लामाहरु सडकमा लाइन लागेर उनको स्वागत गर्दथे। तर यसपटक उनको चित्रमा जुत्ता झुण्ड्याइएको भेटे। चुनावमा चोग्यालको समर्थन गर्ने नेसनलिस्ट पार्टीले ३२ मा जम्मा एक सिट हासिल गर्यो। जति नयाँ सदस्य चुनिएर आए उनीहरुले चोग्यालको नाममा सपथ नलिने घोषणा गरे। यदी चोग्याल संसदमा आउँछन् भने उनीहरु संसदमा भाग लिन आउने छैनन्।
यहीबीच नेपालका राजाको राज्यभिषेकका लागि चोग्याल राजकीय अतिथिका रुपमा नेपाल गए। त्यहाँ उनले पाकिस्तानी राजदूत र चीनका उपप्रधानमन्त्री चीन सी लिउसँग भेट गरे। उनले आफ्नो दुःखमा साथ मागे।
बीएस दासले चोग्याललाई एउटा लिखित दस्तावेज दिएका थिए, त्यो दस्तावेजमा उनलाई बाहिरी सहयोग नलिन बताइएको थियो। यदि तपाईंको राजवंश राख्ने हो, छोरालाई उत्तराधिकारी राखिराख्ने हो भने ८ मेको सम्झौतालाई मान्नुपर्छ। तपाईं सुरक्षित पनि हुनुहुनेछ।
‘यो त मेरो स्वतन्त्र देश हो, यसलाई म छाड्ने छैन्’ भन्नेमा अडिक रहिरहे।
इन्दिरा गान्धीलाई आफ्नो पक्षमा पार्नका लागि चोग्यालले अन्तिम कोसिस ३० जुन १९७४ मा गरे। इन्दिरा गान्धीका सचिव रहेका पीएन धरले आफ्नो पुस्तक ‘इन्दिरा गान्धी, द एर्मेजेन्सी एण्ड इण्डियन डेमोक्रेसी’मा लेखेका छन्, ‘जसरी चोग्यालले आफ्नो पूरा कुरा इन्दिरा गान्धीसँग राखे म, त्यसबाट निक्कै प्रभावित भएँ। भारत सिक्किमा जो राजनीतिज्ञ माथि दाउ लगाइरहेको छ, उनीहरु विश्वास गर्न लायक छैनन्।’

इन्दिरा गान्धी चुप हुनुलाई एउटा नकारात्मक टिप्पणीका रुपमा देखिन्थ्यो। यसमा उनलाई महारथ पनि प्राप्त थियो। गान्धी जुरुक्क उठिन्, रहस्यमय ढंगसँग मुस्कुराइन् र आफ्ना दुई हात जोडिन्। चोग्यालका लागि यो इशारा थियो, अब उनी जान सक्छन्।
चाखपूर्ण कुरा यो थियो कि, उनै चोग्याल १९५८ मा जब जवाहरलाल नेहरुका अतिथि बनेर दिल्ली आएका थिए त्यतिखेर उनी नेहरुकै निवासस्थान तीनमूर्ति भवनमा बसेका थिए। चोग्याल एक अनौठा व्याक्तिका धनी थिए, जसले कहिल्यै पनि सिक्किमको पृथक पहिचानमा सम्झौता गरेनन्।
दास भन्छन्, ‘चोग्यालले एक पटक मात्रै हार स्वीकार गरेको थियो। जब उनका छोरा र उत्तराधिकारी एक दुर्घटनामा मृत्यु भयो। तव उनले आत्महत्या गर्ने कोसिस गरे।’
यहीबीच चोग्यालकी पत्नी होप कुकले दुई बच्चलाई लिएर उनको साथ छोडेकी थिइन्। उनलाई यो स्वीकार गर्न निक्कै कठिन भएको थियो। १९८२ मा चोग्यालको क्यान्सरबाट मृत्यु भयो।
जब सिक्किमलाई भारतमा विलय गर्ने योजनाको सुरु भयो, तब चीनले यसको तुलना १९६८ मा रुसले चेकोस्लोवाकियामाथि गरेको आक्रमणसँग तुलना गरेको थियो।
तब इन्दिरा गान्धीले चीनलाई उसले तिब्बतमाथि गरेको आक्रमण सम्झाइन्। भुटान भने यसबाट खुसी भयो, किनकि अबदेखि उसलाई सिक्किमसँग जोडेर हेरिने छैन्।
तर सबैभन्दा बढी विरोध नेपालमा भयो। जबकि सबैभन्दा बढी खुसी हुनुपर्दथ्यो। किनकि सिक्किमा सबैभन्दा बढी ७५ प्रतिशत जनसंख्या नेपालीमुलका थिए। भारतमा पनि केही ठाउँमा यसको विरोध भयो।
जर्ज बार्गिजले हिन्दुस्तान टाइम्समा ‘अ मर्जर इज अरेन्ज्ड’ शीर्षकमा सम्पादकीय लेखे, जनमत संग्रह यति धेरै हतारमा गरियो कि यो पूरै प्रक्रिया शंकाको घेरामा आयो। जनमतमा सोधियो, ‘के तपाईँ चोग्यालको पद समाप्त गर्न चाहनुहुन्छ र भारतको हिस्सा हुन चाहनुहुन्छ?
जबकि यी दुईवटा अलगअलग मुद्धा थिए, यसको एक आपसमा कोही पनि सम्बन्ध छैन। चकित पार्ने कुरा यो थियो, यो अन्त नभएर गान्धी र नेहरुको देशमा भएको थियो।
सिक्किमलाई भारतमा विलय गर्ने मामिलामा राजनीतिज्ञसँगै भारतीय खुफिया एजेन्सी ‘र’को पनि महत्वपूर्ण भूमिका थियो।
दास भन्छन्, ‘त्यतिवेला ‘र’का अधिकारीहरुसँग पार्टीमा भेट हुने गर्दथ्यो। मैले उनीहरुलाई सोध्ने गर्थे, मलाई भन के भइरहेको छ? तर उनीहरु मलाई केही कुरा पनि बताउँदैनथे।
एक दिन ‘र’का अधिकारी मेरो घर आए र भने, ‘माफ गर्नुहोला सर, हामी तपाईंसँग केही कुरा गर्न सक्दैनौं, हामीलाई सिक्किममा भइरहेका घट्नाका विषयमा मुख्य कार्यकारी अधिकारीलाई नभन्नु भन्ने निर्देशन छ। किनकि ऊ चोग्यालका लागि काम गर्छन् तर कुनै दिन यो विषय उनलाई भनिदिने गल्ती गर्न सक्छन्।’
दास भन्छन्, ‘म तपाईंलाई इमान्दारीसाथ भन्छु, आखिरी दिनसम्म सिक्किममा के भइरहेको छ, यस विषयमा भारतको खुफिया एजेन्सीबाट मलाई केही पनि जानकारी प्राप्त भएन।’

इन्दिरा गान्धीले ‘र’ प्रमुख रामनाथ काव, पीएन हक्सर र पीएन धरलाई बैठकमा बोलाएकी थिइन्। जब कावसँग सोधियो, ‘यो मामिलामा सल्लाह दिनुस्।’ त्यतिखेर उनले जवाफ दिए, ‘मेरो काम सरकारको फैसला कार्यान्वयन गर्ने हो, सल्लाह दिने होइन।’
दास भन्छन्, ‘हामीलाई लागेको थियो कि, यसबारे इन्दिरा गान्धीलाई लगातार जानकारी दिइएको छ। मैले गान्धीसँग ११ वर्ष काम गरेँ। उनको विशेषाता नै थियो जो उनीसँग निहुँ खोज्थ्यो उसलाई उनी कहिल्यै माफ गर्दिन थिइन्।’
चोग्यालका बारेमा पनि उनलाई लागेको थियो, अब उनलाई कहिल्यै बदल्न सकिँदैन्। गान्धी सिक्किम प्रकरणकी नायिका थिइन्। दास भन्छन्, ‘हामी त उनका प्यादा मात्रै थियौं।’
सिक्किमलाई भारतको २२ औं राज्य बनाउने संविधान संशोधन विधेयक २३ अप्रिल १९७५ मा लोकसभामा पेस भयो। त्यही दिन यो प्रक्रियालाई २ सय ९९ को विरुद्ध ११ मतबाट पारित गरियो।
राज्यसभामा यो बिल २६ अप्रिलका दिन पेश भयो। र १५ मई १९७५ मा राष्ट्रपति फखरुद्दीन अली अहमदले यो बिलमा हस्ताक्षर गरे। नामग्याल राजवंश त्यही दिन समाप्त भयो।
– बीबीसी, नयाँदिल्ली
(बीबीसी हिन्दीमा आएको सामाग्रीको नेपाली भावानुवाद)
How to Remove Showing Posts With Lable in Blogger ?
this is the problem of default blogger layout, th "Showing posts with lable" message shows up above the posts each time you click on a label link atomatically all your post appear instantly on one page ! So friends if you want to remove this labels from your post just follow the tutorial below :
STEP 2. Click anywhere inside the template code, then use the keyword CTRL+F than than search this code below : <b:includable id='status-message'>
<div class='status-msg-wrap'>
<div class='status-msg-body'>
<data:navMessage/>
</div>
<div class='status-msg-border'>
<div class='status-msg-bg'>
<div class='status-msg-hidden'><data:navMessage/></div>
</div>
</div>
</div>
<div style='clear: both;'/>
</b:if>
</b:includable>
<div>
</div>
<div style='clear: both;'/>
</b:if>
</b:includable>
STEP 1 Go to Dashboard than Template and click on edit HTML

after you found id , click on the sideways arrow next to it, to expand the rest of the code.
STEP 3 below this code that you need to remove along with the first one, as well : <b:includable id='status-message'>
<b:if cond='data:navMessage'><div class='status-msg-wrap'>
<div class='status-msg-body'>
<data:navMessage/>
</div>
<div class='status-msg-border'>
<div class='status-msg-bg'>
<div class='status-msg-hidden'><data:navMessage/></div>
</div>
</div>
</div>
<div style='clear: both;'/>
</b:if>
</b:includable>
STEP 4 Replace it with this code below :
<b:includable id='status-message'>
<b:if cond='data:navMessage'><div>
</div>
<div style='clear: both;'/>
</b:if>
</b:includable>
STEP 5 Finally now you can click on save the template. Then you can view your blog. magic friends .......
Thursday, September 24, 2015
पूर्व पश्चिम विद्युतीय रेलमार्ग !
बुटवलमा व्यापक विरोध पछि पूर्व पश्चिम विद्युतीय रेलमार्गअन्तर्गत बुटवलको कालिकानगरमा सर्वे भएको मार्ग परिवर्तनका लागि बुटवलभन्दा दक्षिणबाट सर्वे गर्ने तयारी ।
पूर्व पश्चिम विद्युतीय रेलमार्गअन्तर्गत तम्सरिया–बुटवलखण्ड तथा बुटवल–भैरहवा–लुम्बिनी लिङ्कका लागि यसअघि सर्वे भई विस्तृत आयोजना प्रतिवेदन (डिपिआर) तयार भइसकेको छ । डिपिआरमा बुटवलको कालिकानगर भएर रेल लैजाने प्रस्ताव गरिएपछि बुटवलवासी विरोधमा उत्रिएका थिए । विरोधका कारण रेलमार्ग निर्माणको प्रक्रिया अवरोध हुने सम्भावना देखिएकाले बुटवलबाट दक्षिणतर्फ रेलमार्ग निर्माणका लागि अर्को सर्वे गर्ने तयारी भएको हो ।
भौतिक पुर्वाधार तथा यातायात व्यवस्था मन्त्रालय अन्तर्गतको रेलवे विभागले तयार गरेको डिपिआरमा स्थानीयवासीको विरोध तथा रुपन्देहीबाट केन्द्रमा पुगेका नेता सभासद्हरुको आग्रहका कारण अर्को ठाउँबाट सर्वेको प्रक्रिया अघि बढाउन लागिएको रेलवे विभागका महानिर्देशक अनन्त आचार्यले जानकारी दिनुभयो ।
अब बुटवल दक्षिणबाट गर्न लागिएको सर्वेको काम दसैँलगत्तै हुने पनि उहाँले बताउनुभयो । सुरुमा विभागले प्रारम्भिक अध्ययन गर्ने र त्यसपछि मात्रै विदेशी विशेषज्ञ टोलीबाट विस्तृत सर्वेको काम हुने उहाँले बताउनुभयो । उहाँका अनुसार अहिले डिपिआरमा परेको बुटवलको कालिकानगर भन्दा आठ/दस किलोमिटर दक्षिणतर्फ रेलमार्ग बनाउने गरी अध्ययन गरिनेछ ।
रेलमार्गलाई आठ/दस किलोमिटर दक्षिणतर्फ लैजानका लागि बुटवलको पूर्व पश्चिम दुवैतर्फ करिब २० किलोमिटरबाट मोड्नु पर्नेछ । रेलवे सार्ने प्रयोजनका लागि अध्ययन गर्न विभाग तयार भए पनि डिपिआर भएको स्थानबाट सार्ने मनस्थितिमा भने छैन ।
अहिले बुटवलबाट दक्षिणतर्फ सारिएमा पूर्व र पश्चिमका केही दूरी रेलको लिङ्कबाट टाढा हुने र राजमार्गबाट टाढा भएमा रेल चढ्ने मान्छे कम हुने हुँदा रेलको आयआर्जनमा पनि प्रभाव पर्ने भएकाले सकभर रेलमार्ग सार्ने पक्षमा विभाग नभएको महानिर्देशक आचार्यले बताउनुभयो ।
पूर्व पश्चिम विद्युतीय रेलमार्गअन्तर्गत तम्सरिया–बुटवलखण्ड तथा बुटवल–भैरहवा–लुम्बिनी लिङ्कका लागि यसअघि सर्वे भई विस्तृत आयोजना प्रतिवेदन (डिपिआर) तयार भइसकेको छ । डिपिआरमा बुटवलको कालिकानगर भएर रेल लैजाने प्रस्ताव गरिएपछि बुटवलवासी विरोधमा उत्रिएका थिए । विरोधका कारण रेलमार्ग निर्माणको प्रक्रिया अवरोध हुने सम्भावना देखिएकाले बुटवलबाट दक्षिणतर्फ रेलमार्ग निर्माणका लागि अर्को सर्वे गर्ने तयारी भएको हो ।
भौतिक पुर्वाधार तथा यातायात व्यवस्था मन्त्रालय अन्तर्गतको रेलवे विभागले तयार गरेको डिपिआरमा स्थानीयवासीको विरोध तथा रुपन्देहीबाट केन्द्रमा पुगेका नेता सभासद्हरुको आग्रहका कारण अर्को ठाउँबाट सर्वेको प्रक्रिया अघि बढाउन लागिएको रेलवे विभागका महानिर्देशक अनन्त आचार्यले जानकारी दिनुभयो ।
अब बुटवल दक्षिणबाट गर्न लागिएको सर्वेको काम दसैँलगत्तै हुने पनि उहाँले बताउनुभयो । सुरुमा विभागले प्रारम्भिक अध्ययन गर्ने र त्यसपछि मात्रै विदेशी विशेषज्ञ टोलीबाट विस्तृत सर्वेको काम हुने उहाँले बताउनुभयो । उहाँका अनुसार अहिले डिपिआरमा परेको बुटवलको कालिकानगर भन्दा आठ/दस किलोमिटर दक्षिणतर्फ रेलमार्ग बनाउने गरी अध्ययन गरिनेछ ।
रेलमार्गलाई आठ/दस किलोमिटर दक्षिणतर्फ लैजानका लागि बुटवलको पूर्व पश्चिम दुवैतर्फ करिब २० किलोमिटरबाट मोड्नु पर्नेछ । रेलवे सार्ने प्रयोजनका लागि अध्ययन गर्न विभाग तयार भए पनि डिपिआर भएको स्थानबाट सार्ने मनस्थितिमा भने छैन ।
अहिले बुटवलबाट दक्षिणतर्फ सारिएमा पूर्व र पश्चिमका केही दूरी रेलको लिङ्कबाट टाढा हुने र राजमार्गबाट टाढा भएमा रेल चढ्ने मान्छे कम हुने हुँदा रेलको आयआर्जनमा पनि प्रभाव पर्ने भएकाले सकभर रेलमार्ग सार्ने पक्षमा विभाग नभएको महानिर्देशक आचार्यले बताउनुभयो ।
Wednesday, September 23, 2015
भारतको नेपालप्रतिको दृष्टिकोण कस्तो छ ?
भारतीय दुतावासका प्रथम सचिब एवंम प्रबत्ता अभय कुमारले कुटनीतिक मर्यादा बिपरित पित–पत्रकारिता गरेको भन्दै अन्नर्पूंण पोष्ट दैनिकका सम्पादक युवराज घिमिरेलाई धम्की दिएपछि
भारतको नेपालप्रतिको दृष्टिकोण कस्तो छ उ के चाहन्छ भन्ने स्पष्ट भएको थियो ।
नेपाली ले भारतको धम्की र हेपाहा प्रबृति धेरै पहिलेदेखि खेप्दै आईरहेका छ । सन् १९५४ अप्रिल ५ का दिन एक पत्रिकामा अन्र्तवार्ता दिदै भारतीय एक नेताले नेपाललाई भारतको एक क्षेत्र भन्दै नेपाल, सिक्किम र भुटानलाई भारतमा मिलाउनुपर्ने धारणा सार्बजनिक गरेको एक्काईस बर्ष अर्थात सन् १९७५ मा हिमाली अधिराज्य सिक्किम भारतको बाईसौ राज्य बन्न पुग्यो ।
राणाशासनको पतनपछि दशबर्षे प्रजातन्त्र, तीस बर्षे पञ्चायती ब्यबस्था, १७ बर्षको संबैधानिक राजतन्त्र र बहुदलीय ब्यबस्था यी सबै असफल भैसकेपछि सम्पूर्ण समस्याको जड राजतन्त्रलाई दियौ ।
ईतिहासलाई केलाएर हेर्ने हो भने एउटा पत्रिकाको सम्पादकलाई मात्र होईन भारतले धम्की दिएको । बि.सं.२०१२ सालमा टंक प्रसाद आचार्य प्रधानमन्त्री भएका बेला शोभियत संघ सँग दैत्य सम्बन्ध स्थापित गर्दापनि भारतले धम्की दिएकै हो । सन् १९८९ अप्रिल २७ मा भारतका तत्कालीन प्रधानमन्त्री अटल बिहारी बाजपेयीले त्यसबेला नेपाललाई हेपेर नेपाल नरेशको दरबारमा एउटा भारत बिरोधी तत्व छ भन्दै बोलेका थिए ।
सन् १९८७ मा राजा बीरेन्द्रले चीन भ्रमणमा जाँदा साँढे चार अर्ब रुपैयाँ बराबरका सैन्य सामग्री आयात गर्ने सम्झौता अनुरुप सन् १९८८ जुलाईमा तीनसय ट्रक सैन्य सामाग्री, तीनवटा पोर्टेबल मिसाईल, बख्तरबन्द गाडी सोह्रवटा आकाशभेदी क्षेप्यास्त्र चीनबाट नेपाल आयात हुँदा भारतको सुरक्षामा गम्भीर असर पर्ने भन्दै भारतले ती हतियारको ब्यापक खोजी मात्र गरेन् निरीक्षण समेत गर्यो भने सन् १९८८ डिसेम्बर ६ तारिखका दिन् दिल्लीस्थीत नेपाली राजदूतलाई अत्यन्त अमर्यादीत तरिकाले भारतीय बिदेश सचिब केपिएस मेनन्ले धम्क्याएका थिए बि.सं. २०२६ साल असार ११ गते तत्कालीन प्रधानमन्त्री किर्तिनिधी बिष्टले राईजिङ नेपाललाई अन्र्तवार्ता दिँदै सन् १९६५ मा भारतसँग भएको हतियार सम्बन्धी सहमति समाप्त भैसकेको घोषणा गरेका थिए ।
भूकम्प पीडितका समाचार संकलन गर्न आएका भारतीय पत्रकारले पोखरा बिमानस्थलमा नेपाल प्रहरीलाई धम्क्याएका घटनालाई नेपाली समुदायले त्यसलाई पित पत्रकारीता मान्दैन् । काठमाडौको ठमेललाई भारतीय मिडियाले मिनी ईन्डिया भनेर प्रशारण गर्दा नेपाल सरकारले वास्ता गदैन् । भूकम्पपीडितको सहयोगका निम्ति आएका हतियार सहितका भारतीय सेनालाई हामी नेपालीले ह्रृदयले स्वीकार गरेका छौ त्यैपनि भारतीयहरुरुले नेपालमा भएका हरेकजसो परिबर्तनबाट प्राप्त नेपालको सार्बभौमिकता माथि किन औला ठड्याउँने ?
चीनले पायको बनबासा कोहलपुर सडकको ठेक्काको टेण्डर समेत भारतीय दबाबमा रद्दगरि भारतले लिएका घटना हुँन २०६९ साल जेठ १४ अघि बीरगंजस्थीत भारतीय कन्सुलेटले तराईमा आँगो बाल्न निर्देशन गरेका घटना हुन सबै नेपालमाथि हैकम जमाउँने प्रबृति नै हुन । नेपालका सुस्ता र दशजगाको भुभाग अतिक्रमण गर्ने भारतीय रणनीति नेपाल सिक्किमिकरण गर्ने षडयन्त्र नै हो ।
२०२८ सालमा तत्कालीन प्रधानमन्त्री किर्तिनिधि बिष्टको प्रयासमा नेपालको उत्तरी छिमेकी चीनसँग जोडिएका भारतीय वायरलेस अपरेटर र भारतले आफनो स्वार्थका निम्ति नेपाली सेनाको क्षमता बढाउने भनेर ल्यार्ईएका भारतीय सैनिक हटाइए जस्तै आज कहिकतैबाट नेपालको स्वाभीमान गिर्दापनि त्यसको प्रतिपाद हुन सक्दैन ?
भारतको नेपालप्रतिको दृष्टिकोण कस्तो छ उ के चाहन्छ भन्ने स्पष्ट भएको थियो ।
नेपाली ले भारतको धम्की र हेपाहा प्रबृति धेरै पहिलेदेखि खेप्दै आईरहेका छ । सन् १९५४ अप्रिल ५ का दिन एक पत्रिकामा अन्र्तवार्ता दिदै भारतीय एक नेताले नेपाललाई भारतको एक क्षेत्र भन्दै नेपाल, सिक्किम र भुटानलाई भारतमा मिलाउनुपर्ने धारणा सार्बजनिक गरेको एक्काईस बर्ष अर्थात सन् १९७५ मा हिमाली अधिराज्य सिक्किम भारतको बाईसौ राज्य बन्न पुग्यो ।
राणाशासनको पतनपछि दशबर्षे प्रजातन्त्र, तीस बर्षे पञ्चायती ब्यबस्था, १७ बर्षको संबैधानिक राजतन्त्र र बहुदलीय ब्यबस्था यी सबै असफल भैसकेपछि सम्पूर्ण समस्याको जड राजतन्त्रलाई दियौ ।
ईतिहासलाई केलाएर हेर्ने हो भने एउटा पत्रिकाको सम्पादकलाई मात्र होईन भारतले धम्की दिएको । बि.सं.२०१२ सालमा टंक प्रसाद आचार्य प्रधानमन्त्री भएका बेला शोभियत संघ सँग दैत्य सम्बन्ध स्थापित गर्दापनि भारतले धम्की दिएकै हो । सन् १९८९ अप्रिल २७ मा भारतका तत्कालीन प्रधानमन्त्री अटल बिहारी बाजपेयीले त्यसबेला नेपाललाई हेपेर नेपाल नरेशको दरबारमा एउटा भारत बिरोधी तत्व छ भन्दै बोलेका थिए ।
सन् १९८७ मा राजा बीरेन्द्रले चीन भ्रमणमा जाँदा साँढे चार अर्ब रुपैयाँ बराबरका सैन्य सामग्री आयात गर्ने सम्झौता अनुरुप सन् १९८८ जुलाईमा तीनसय ट्रक सैन्य सामाग्री, तीनवटा पोर्टेबल मिसाईल, बख्तरबन्द गाडी सोह्रवटा आकाशभेदी क्षेप्यास्त्र चीनबाट नेपाल आयात हुँदा भारतको सुरक्षामा गम्भीर असर पर्ने भन्दै भारतले ती हतियारको ब्यापक खोजी मात्र गरेन् निरीक्षण समेत गर्यो भने सन् १९८८ डिसेम्बर ६ तारिखका दिन् दिल्लीस्थीत नेपाली राजदूतलाई अत्यन्त अमर्यादीत तरिकाले भारतीय बिदेश सचिब केपिएस मेनन्ले धम्क्याएका थिए बि.सं. २०२६ साल असार ११ गते तत्कालीन प्रधानमन्त्री किर्तिनिधी बिष्टले राईजिङ नेपाललाई अन्र्तवार्ता दिँदै सन् १९६५ मा भारतसँग भएको हतियार सम्बन्धी सहमति समाप्त भैसकेको घोषणा गरेका थिए ।
भूकम्प पीडितका समाचार संकलन गर्न आएका भारतीय पत्रकारले पोखरा बिमानस्थलमा नेपाल प्रहरीलाई धम्क्याएका घटनालाई नेपाली समुदायले त्यसलाई पित पत्रकारीता मान्दैन् । काठमाडौको ठमेललाई भारतीय मिडियाले मिनी ईन्डिया भनेर प्रशारण गर्दा नेपाल सरकारले वास्ता गदैन् । भूकम्पपीडितको सहयोगका निम्ति आएका हतियार सहितका भारतीय सेनालाई हामी नेपालीले ह्रृदयले स्वीकार गरेका छौ त्यैपनि भारतीयहरुरुले नेपालमा भएका हरेकजसो परिबर्तनबाट प्राप्त नेपालको सार्बभौमिकता माथि किन औला ठड्याउँने ?
चीनले पायको बनबासा कोहलपुर सडकको ठेक्काको टेण्डर समेत भारतीय दबाबमा रद्दगरि भारतले लिएका घटना हुँन २०६९ साल जेठ १४ अघि बीरगंजस्थीत भारतीय कन्सुलेटले तराईमा आँगो बाल्न निर्देशन गरेका घटना हुन सबै नेपालमाथि हैकम जमाउँने प्रबृति नै हुन । नेपालका सुस्ता र दशजगाको भुभाग अतिक्रमण गर्ने भारतीय रणनीति नेपाल सिक्किमिकरण गर्ने षडयन्त्र नै हो ।
२०२८ सालमा तत्कालीन प्रधानमन्त्री किर्तिनिधि बिष्टको प्रयासमा नेपालको उत्तरी छिमेकी चीनसँग जोडिएका भारतीय वायरलेस अपरेटर र भारतले आफनो स्वार्थका निम्ति नेपाली सेनाको क्षमता बढाउने भनेर ल्यार्ईएका भारतीय सैनिक हटाइए जस्तै आज कहिकतैबाट नेपालको स्वाभीमान गिर्दापनि त्यसको प्रतिपाद हुन सक्दैन ?
भारतले ३७२ वर्गकिलोमिटर दक्षिणपूर्वी नेपाली जमिन मिचेको छ ।
सन् १९६२ सम्म नेपाली भूमि लिपुलेकबाट बग्ने खोलालाई कालीनदी भनिरहेको थियो । तर, पछि त्यहाँबाट पनि अघि बढेर भारतीयले अझै पूर्व नेपालपट्टी काली मन्दिर बनाएर त्यसको छेउबाट बग्ने सानो खोलालाई काली भन्न थाले ।
१९६२ मा चीनसँगको लडाइँपछि भारतले कालीनदीपूर्वको भूभाग मिचेर नेपाली भूमि कालापानीमा बंकरसहितको सैनिक संरचना बनायो । कालापानीमा भारतको इन्डो तिबेतियन बोर्डर पुलिस (आइटिबिपी) फौज तैनाथ छ ।
भारत–चीन युद्दअघि भारतले लिम्पियाधुरदेखि लिपुलेकसम्म ३१० वर्गकिलोमिटर क्षेत्रफल मिचेको थियो भने त्यसपछि थप ६२ वर्गकिलोमिटर दक्षिण्पूर्वी नेपाली जमिन मिचेको छ ।
यसरी भारतले ३७२ वर्गकिलोमिटर दक्षिणपूर्वी नेपाली जमिन मिचेको छ ।
१९६२ मा चीनसँगको लडाइँपछि भारतले कालीनदीपूर्वको भूभाग मिचेर नेपाली भूमि कालापानीमा बंकरसहितको सैनिक संरचना बनायो । कालापानीमा भारतको इन्डो तिबेतियन बोर्डर पुलिस (आइटिबिपी) फौज तैनाथ छ ।
भारत–चीन युद्दअघि भारतले लिम्पियाधुरदेखि लिपुलेकसम्म ३१० वर्गकिलोमिटर क्षेत्रफल मिचेको थियो भने त्यसपछि थप ६२ वर्गकिलोमिटर दक्षिण्पूर्वी नेपाली जमिन मिचेको छ ।
यसरी भारतले ३७२ वर्गकिलोमिटर दक्षिणपूर्वी नेपाली जमिन मिचेको छ ।
जंगलमा प्रेमीसँग बसिरहेकी किशोरीलाई नियन्त्रणमा लि सामूहिक बलात्कार
धरानस्थित बीपी कोइराला स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानको हाताभित्र एक किशोरीलाई नियन्त्रणमा लिएर सामूहिक बलत्कार गर्ने ६ जना अभियुक्तहरु । पक्राउ परेका ६ जनालाई प्रहरीले सार्वजनिक गरेको हो । राति बीपी प्रतिष्ठानदेखि पश्चिमको
जंगलमा प्रेमीसँग बसिरहेकी १५ वर्षीया किशोरीलाई नियन्त्रणमा लिएर सामूहिक बलात्कार गरिएको थियो ।
घटनापछि प्रहरीले एक दर्जन व्यक्तिलाई पक्राउ गरी अनुसन्धान गर्दा ६ जनाले सामूहिक बलात्कार गरेको स्वीकार गरेको प्रहरीले दाबी गरेको छ । पक्राउ पर्नेहरुमा धरान–१७ का समिर राई, प्रितेश लिम्बु, आकाश लिम्बु, धनकुटा बेलहरा गाविसका विटु राई, धनकुटाकै भेडेटार गाविसका विकेश राई र भोजपुर नगरपालिकाका विपिन राई छन् ।
पक्राउ परेकाहरुलाई जिल्ला अदालत सुनसरीबाट म्याद थप गरी हिरासतमा राखेर घटनाको अनुसन्धान सुरु गरिएको प्रहरीले बताएको थियो ।
जंगलमा प्रेमीसँग बसिरहेकी १५ वर्षीया किशोरीलाई नियन्त्रणमा लिएर सामूहिक बलात्कार गरिएको थियो ।
घटनापछि प्रहरीले एक दर्जन व्यक्तिलाई पक्राउ गरी अनुसन्धान गर्दा ६ जनाले सामूहिक बलात्कार गरेको स्वीकार गरेको प्रहरीले दाबी गरेको छ । पक्राउ पर्नेहरुमा धरान–१७ का समिर राई, प्रितेश लिम्बु, आकाश लिम्बु, धनकुटा बेलहरा गाविसका विटु राई, धनकुटाकै भेडेटार गाविसका विकेश राई र भोजपुर नगरपालिकाका विपिन राई छन् ।
पक्राउ परेकाहरुलाई जिल्ला अदालत सुनसरीबाट म्याद थप गरी हिरासतमा राखेर घटनाको अनुसन्धान सुरु गरिएको प्रहरीले बताएको थियो ।
असामान्य रोग को सामान्य बिधि बाट उपचार !

Tuesday, September 22, 2015
प्रेमीको धोका सहन नसकेर बिषादी सेवन गरी आत्यमहत्या !
प्रेममा अन्धो बनेकी चमेलीका प्रेमीले अर्कै युवतीसँग विहे गरेपछि उनले सहन सकिनन् ।
दोलखाको सुरी–७ बस्ने १९ बर्षीया चमेलीले प्रेमीको धोका सहन नसकेर राति बिषादी सेवन गरी आत्यमहत्या गरेकी थिन ।
प्रेमी विनाको जीवन अधुरो हुने भन्दै बाँच्नुको कुनै अर्थ छैन् भन्दै उनले संसारबाट विदा लिएको जिल्ला प्रहरी कार्यालय दोलखाले जनाएको थियो ।
दोलखाको सुरी–७ बस्ने १९ बर्षीया चमेलीले प्रेमीको धोका सहन नसकेर राति बिषादी सेवन गरी आत्यमहत्या गरेकी थिन ।
प्रेमी विनाको जीवन अधुरो हुने भन्दै बाँच्नुको कुनै अर्थ छैन् भन्दै उनले संसारबाट विदा लिएको जिल्ला प्रहरी कार्यालय दोलखाले जनाएको थियो ।
भारतीय सीमा सुरक्षा बल ले नेपाली लाइ धम्की दिएर काम रोके !

नेपाल-भारत सीमास्तम्भ ५७८ नजिक अर्रा नदीको किनारमा रहेको नेपाली भूमिमा तारबार गर्दा भारतीय सुरक्षा टोलीले हस्तक्षेप गरेको थियो ।
भारतीय सीमा सुरक्षा बल छोटा भकुरवाका असई भागरथी रिवाडसहितको सशस्त्र हतियारधारी टोलीले तारबार गरिरहेका साझेदारी वनका सदस्यलाई धम्की दिएर काम रोकेको गुगौलीका स्थानीयले बताए।
उनीहरूले भारतीय सीमा सुरक्षा बलबाट असुरक्षा हुने भन्दै नाम नखोलिदिनसमेत आग्रह गरे।
उक्त वनक्षेत्रलाई वैज्ञानिक वन व्यवस्थापन गर्ने क्रममा तारबारसहित वृक्षरोपण गर्ने योजना रहे पनि भारतीय टोलीले रोकेको साझेदारी वनका सदस्यले गुनासो गरे
भारत को नेपालमा अत्याचार को पुरानो लिस्ट !

२०४४ सालमा भारतको मेघालयवाट त्यहाँ सदियौं देखि बसोबास गर्दै आएका नेपालीहरुलाई लखेट्ने अभियान चल्यो । त्यहाँवाट ज्यान जोगाएर भागेका नेपालीहरु हजारौंको संख्यामा नेपाल आइपुगेपछि नेपालीहरुमा भारतीय सत्ता प्रति थप अाक्राेस उत्पन्न भयो र राजधानी लगायत देशका विभिन्न ठाउँहरुमा भारतीय सत्ताका साथै नेपालको पञ्चायती व्यवस्थाका विरुद्ध प्रदर्शनहरु भए ।
२०४५ भदौमा नेपालले चीनवाट साना हतियारहरु तथा विमानभेदी बन्दुकहरु (एण्टी एअर क्राफ्ट गन) खरिद गरि तातोेपानी नाकाबाट नेपाल भित्र्यायो । मुख्यत यो घटनावाट भारत सरकार चिढियो । भारत सरकारले यसको विरोधमा कुटनैतिक रुपमा गम्भीर विरोध र आपत्ती प्रकट गर्यो । तर नेपालले ल्याइसकेको हतियार फिर्ता गर्ने कुरा थिएन । भारतले आगामी दिनमा त्यस्तो नगर्ने प्रतिवद्धता खोज्यो तर नेपालले अस्वीकार गर्यो ।

२०२१ साल माघ १७ गते भएको नेपाल भारत गोप्य सन्धीमा नेपाललाई भारतले मात्र हतियार आपुर्ति गर्ने बुँदा छ भन्ने भारत सरकारको भनाइलाई भने तात्कालीन पञ्च नेताहरु र देशभक्त राजा वीरेन्द्रले पनि खण्डन गर्ने हिम्मत गरेनन् र सन्धी सार्वजनिक गर्ने हिम्मत पनि गरेनन् । गोप्य सन्धी देश भक्त राजा महेन्द्रले भारतसँग गरेका थिए । भनिन्छ कि सन्धी भारतले नेपालमा प्रतिवन्धित दलहरुलाई सहयोग नगर्ने सर्तमा महेन्द्रले भारतसँग गरेका थिए ।
त्यसपछि भारतले अर्को कदम चाल्यो । नेपाल भारतबीच अलग अलग व्यापार सन्धी र पारवहन सन्धी थियो । भारतले यसैबेला व्यापार तथा पारवहन सन्धी संयुक्त अर्थात एउटै गर्ने प्रस्ताव अघि सारे । तर नेपालले भने संयुक्त राष्ट्रसंघको महासन्धी अनुसार भूपरिवेष्ठित मुलुकले स्वतः पारवहन सुविधा पाउनु पर्ने अन्तराट्रिय मान्यता अनुसार अलग अलग व्यापार र पारवहन सन्धी नै कायम गर्न पर्ने तर्क अघि सारे । तर भारतले यसलाई अस्वीकार गरेर चैत्र १० गते २०४५ सालमा सकिएको पारवहन सन्धीलाई नवीकरण गर्न मानेन । जबकी यो सन्धी प्रत्येक ५ वर्षमा नवीकरण हुँदै आएको थियो ।
यसपछि सुरु भयो भारतको नाकावन्दी । नेपालले भारतबाट डिजेल पेट्रोल खाद्यान्न औषधी आदि केही पनि ल्याउन दिइएन । नेपाल भारत खुल्ला सीमानाका कारण भारतले सीमानामा हुने व्यापार पुरै रोक्न सकेन र कालो बजारी निकै फस्टायो । तर सामान अति कम मात्र आउने, तथा अति चर्को मूल्यमा विक्री हुने गर्दा नेपालीले नून तेल चिनी औषधी आदि कै ठूलो समस्या बेहोर्न पर्यो । सरकारले हवाइजहाजवाट समेत सामान केही ढुवानी गर्ने प्रयास पनि गर्यो तर यो निकै महंगो थियो । तातोपानी नाकावाट सबै सामान ल्याउन त्यो बेला सम्भव थिएन । तर पनि १३ महिना सम्म नेपालले त्यसवेला भारतीय नाकावन्दी झेल्न वाध्य भयो ।

अहिलेको राजनैतिक माहोल भने २०४५ सालको जस्तो छैन । भारतले तराई मधेशका जिल्लाहरुको मात्र अलग प्रदेश वनाउने मधेशवादी दलहरुको मागलाइ समर्थन गरिरहेको छ र त्यसको कार्यान्वयनको लागि नाकावन्दीको धम्की दिइरहेको छ । यस मागलाई बहुसंख्यक नेपालीको समर्थन छैन र मधेशकै बहुसंख्यक जनताको पनि समर्थन छैन । त्यो वेलाको पञ्चायती व्यवस्थालाई भरपर्दो जनसमर्थन थिएन तर अहिलेको गणतान्त्रिक व्यवस्थालाई बहुसंख्यक जनताको समर्थन छ ।
त्यो बेला दलहरुलाई नाकावन्दीले सहयोग नै गरेको थियो भने अहिले तीन ठूला दलहरु मात्र होइन कि वैद्य र विप्लव माओवादी समेतले पनि र अरु दलहरुले पनि भारतीय नाकावन्दीको विरोध गर्ने छन् ।
यस्तो भएतापनि नेपालको आन्तरिक मामलालाई नेपाली दलहरुले नै समाधान गर्न ठूला दलहरु पनि आवश्यक लचिलो भएर असन्तुष्ट दलहरुसँग वार्ता गर्नु पर्दछ र विदेशी हस्तक्षेपका विरुद्ध एक भएर लाग्ने वातावरण वनाउनु पर्दछ ।
साथै भारतले कथंकदाचित नाकावन्दी गरिहाले नेपालमा आत्मनिर्भर स्वाधिन आर्थिक विकासको माहोल बनाउन सरकारमा रहेका दलहरुले आर्थिक क्रान्तिकाे ठोस योजना तत्काल वनाउनु पर्दछ र बृहत जनपरिचालन गर्नु पर्दछ । बेलायतको उपनिवेश रहेको अमेरिकाले पनि बेलायती नाकावन्दी कै विरुद्ध लामो संघर्ष गरेर आर्थिक विकासको ढोका खोलेको थियो ।
Saturday, September 5, 2015
सरकारी कर्मचारी भएर थरुहटको आन्दोलनको नेतृत्व गरिरहेका धनीराम चौधरीलाई कारवाहीको प्रक्रिया सुरु ! (लालबाबु पण्डित )
लालबाबु पण्डितले सबैले अगाडि सारेको माग संविधानमा समेटिने हो भने नेपालको नयाँ बन्ने संविधान भारतको भन्दा पनि दश गुणा ठूलो हुने बताउनु भएको छ ।
रिपोर्टर्स क्लब नेपालले आयोजना गरेको साक्षात्कारमा उहाँले मधेशको अधिकांश मागहरू मुल रुपमा सम्बोधन भइसकेकोले अब नमिलेका कुराहरू विस्तारै पछि मिल्दै जाने र उहाँले सीमाङ्कनमा रहेका असन्तुष्टिहरू आयोग बनाएर सम्बोधन गर्नुपर्ने बताउनुभयो ।
मन्त्री पण्डितले भन्नुभयो, ‘सीमाङ्कनमा देखिएका असन्तुष्टि विज्ञहरूको आयोग बनाएर सम्बोधन गर्नुपर्छ । अहिले सात प्रदेशरहेको संविधान जारी गर्नुपर्छ ।’
सडकबाट संविधान घोषणा गरेर लागू हुन नसक्नेभन्दै अहिले संविधान जारी गर्न लोकतन्त्र, गणतन्त्र र संघीयतावादीहरू एक ठाँउमा उभिनु पर्ने पण्डितले बताउनुभयो ।
मन्त्री पण्डितले अहिलेसम्म डीभी र पीआर लिने कर्मचारीहरूमध्ये जागिर छाड्न चाहेका र छाडिसकेकाको संख्या ६२ पुगिसेकेको बताउनुभयो । उहाँले अहिलेसम्म डीभी, पीआर त्याग्नेको संख्या १०, परिवारसँग डीभीपीआर भएको जानकारी दिने ७, परित्याग गर्न चाहेको १० र जागिरबाट राजीनामा दिनेको संख्या ४ रहेको उहाँले बताउनुभयो ।
उहाँले संयुक्त सरकारको बाध्यतामा परेकोले अहिले नै पेन्सन रोक्न नसकेको जानकारी दिँदै प्रहरी, सेना, टेलिकम र विश्वविद्यालयसमेत पीआर र डीभीको विषयमा परिपत्र गरिसकेको बताउनुभयो ।
मन्त्री पण्डितले सरकारी कर्मचारी भएर थरुहटको आन्दोलनको नेतृत्व गरिरहेका धनीराम चौधरीलाई कारवाहीको प्रक्रिया सुरु भइसकेको जानकारी दिनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, ‘सरकारी कर्मचारी धनीराम चौधरीका विषयमा कारबाही प्रक्रिया अघि बढेको छ । उहाँलाई बर्खास्तीसम्म हुन सक्छ ।

मन्त्री पण्डितले भन्नुभयो, ‘सीमाङ्कनमा देखिएका असन्तुष्टि विज्ञहरूको आयोग बनाएर सम्बोधन गर्नुपर्छ । अहिले सात प्रदेशरहेको संविधान जारी गर्नुपर्छ ।’
सडकबाट संविधान घोषणा गरेर लागू हुन नसक्नेभन्दै अहिले संविधान जारी गर्न लोकतन्त्र, गणतन्त्र र संघीयतावादीहरू एक ठाँउमा उभिनु पर्ने पण्डितले बताउनुभयो ।
मन्त्री पण्डितले अहिलेसम्म डीभी र पीआर लिने कर्मचारीहरूमध्ये जागिर छाड्न चाहेका र छाडिसकेकाको संख्या ६२ पुगिसेकेको बताउनुभयो । उहाँले अहिलेसम्म डीभी, पीआर त्याग्नेको संख्या १०, परिवारसँग डीभीपीआर भएको जानकारी दिने ७, परित्याग गर्न चाहेको १० र जागिरबाट राजीनामा दिनेको संख्या ४ रहेको उहाँले बताउनुभयो ।
उहाँले संयुक्त सरकारको बाध्यतामा परेकोले अहिले नै पेन्सन रोक्न नसकेको जानकारी दिँदै प्रहरी, सेना, टेलिकम र विश्वविद्यालयसमेत पीआर र डीभीको विषयमा परिपत्र गरिसकेको बताउनुभयो ।
मन्त्री पण्डितले सरकारी कर्मचारी भएर थरुहटको आन्दोलनको नेतृत्व गरिरहेका धनीराम चौधरीलाई कारवाहीको प्रक्रिया सुरु भइसकेको जानकारी दिनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, ‘सरकारी कर्मचारी धनीराम चौधरीका विषयमा कारबाही प्रक्रिया अघि बढेको छ । उहाँलाई बर्खास्तीसम्म हुन सक्छ ।
टिकापुर घटनालाई फेसबुकमार्फत गलत प्रचार गरेको र सामाजिक सद्भाव बिथोल्ने काम गरेरले आङकाजीशेर्पा पक्राउ ।
जनजाती नेता आङकाजी
शेर्पालाई प्रहरीले बिद्युतीय कारोबार ऐन(साइबर क्राइम) अन्र्तगत कारबाही अघि बढाएको छ । काठमाडौं जिल्ला अदालतबाट चार दिन थुनामा राखेर अनुसन्धान गर्ने अनुमती प्रहरीलाई दिएको छ ।
टिकापुर घटनालाई लिएर फेसबुकमार्फत गलत प्रचार गरेको र सामाजिक सद्भाव बिथोल्ने काम गरेरले पक्राउ गरिएको महानगरीय अपराध महाशाखाले जनाएको छ । महाशाखाका अनुसार‘ सामाजिक संजाल फेसबुक मार्फत सुरक्षा निकायहरु विच फाटो ल्याउने तथा बिभिन्न जातजाती, सम्प्रदायबिच सुमधुर सम्बन्धमा खलल पार्ने, बर्गिय, जातीय र क्षेत्रिय रुपमा घृणा, द्वेश, अपहेलना र सामाजिक सद्भाव बिथोल्ने नियत राखी अनर्गल, निराधार र अप्रमाणिक तथ्यहरुलाई सामाजिक संजालको दुरुपयोग गरि फेसबुक मार्फत गलत म्यासेजहरु सम्प्रेषण गरि समाजमा नकरात्मक प्रभाव पार्ने’ काम गरिएकाले उनलाई पक्राउ गरिएको हो । उग्र जनजाती नेताका रुमपा चिनिएका शेर्पाले अन्य जातीहरुविरुद्ध लामो समयदेखि सद्भाव बिग्रने गरी टिप्पणी र आलोचना गर्दै आएका छन् । बिद्युतीय कारोबार ऐन २०६३ अुनसार ५ वर्षसम्म कैद सजाय हुने प्रावधान छ । सोही सजाय माग दाबी गरी प्रहरीले मुद्दा चलाउने तयारी गरेको छ
शेर्पालाई प्रहरीले बिद्युतीय कारोबार ऐन(साइबर क्राइम) अन्र्तगत कारबाही अघि बढाएको छ । काठमाडौं जिल्ला अदालतबाट चार दिन थुनामा राखेर अनुसन्धान गर्ने अनुमती प्रहरीलाई दिएको छ ।
टिकापुर घटनालाई लिएर फेसबुकमार्फत गलत प्रचार गरेको र सामाजिक सद्भाव बिथोल्ने काम गरेरले पक्राउ गरिएको महानगरीय अपराध महाशाखाले जनाएको छ । महाशाखाका अनुसार‘ सामाजिक संजाल फेसबुक मार्फत सुरक्षा निकायहरु विच फाटो ल्याउने तथा बिभिन्न जातजाती, सम्प्रदायबिच सुमधुर सम्बन्धमा खलल पार्ने, बर्गिय, जातीय र क्षेत्रिय रुपमा घृणा, द्वेश, अपहेलना र सामाजिक सद्भाव बिथोल्ने नियत राखी अनर्गल, निराधार र अप्रमाणिक तथ्यहरुलाई सामाजिक संजालको दुरुपयोग गरि फेसबुक मार्फत गलत म्यासेजहरु सम्प्रेषण गरि समाजमा नकरात्मक प्रभाव पार्ने’ काम गरिएकाले उनलाई पक्राउ गरिएको हो । उग्र जनजाती नेताका रुमपा चिनिएका शेर्पाले अन्य जातीहरुविरुद्ध लामो समयदेखि सद्भाव बिग्रने गरी टिप्पणी र आलोचना गर्दै आएका छन् । बिद्युतीय कारोबार ऐन २०६३ अुनसार ५ वर्षसम्म कैद सजाय हुने प्रावधान छ । सोही सजाय माग दाबी गरी प्रहरीले मुद्दा चलाउने तयारी गरेको छ
एमाओवादी पोलिटब्युरो सदस्य हेमन्तप्रकाश ओली सुदर्शन को अवैध सम्बन्ध को प्रेमिकाबाट जन्मिएका बच्चाको बाबु ।
एमाओवादी पोलिटब्युरो सदस्य हेमन्तप्रकाश ओली सुदर्शन ६ वर्षदेखि अवैध सम्बन्ध राख्दै आएकी प्रेमिकाबाट जन्मिएका बच्चाको बाबु ।
हेमन्त र ती महिलाको सम्बन्धलाई लिएर पार्टीभित्र र बाहिरसमेत पटकपटक कुरा उठे पनि नेतृत्वले वास्ता गरेको थिएन । एमाओवादी केन्द्रीय समितिको बैठकमै कुरा उठेपछि प्रचण्डले एकपटक स्पष्टीकरण सोधेर ६ महिनाका लागि पार्टी सदस्यताबाटै निलम्बन गरिने बताएका थिए ।
प्रचण्डले यस्तो निर्णय सुनाउँदा स्थायी समिति सदस्य जनार्दन शर्माले भने निलम्बनको नाटक रचेर बहुविवाहलाई वैधता दिन खोजिएको टिप्पणी गरिरहेका थिए । बैठकमा भने हेमन्त उपस्थित थिएनन् । प्रचण्डपुत्र प्रकाशले विना मगरलाई तेस्री पत्नी बनाएको घटनालाई पनि एमाओवादीले ६ महिना निलम्बन गरिएको भन्दै बैधता दिन पुगेको थियो । अहिले विनाबाट पनि प्रकाशले बच्चा जन्माइसकेका छन् ।
६ वर्षदेखि हेमन्तको प्रेमिका रहेकी जनयुद्दकालीन रेडियो गणतन्त्रकी पत्रकार अम्बिका चन्द गर्भवती भएपछि मात्रै पार्टीले कारबाहीको तयारी थालेको थियो । तर, यसलाई अति गोप्य राखिएको थियो । पार्टी अध्यक्ष र महासचिवका नाममा जारी गरिएको सर्कुलरमा समेत यसबारे उल्लेख छैन ।
सानो उमेरमै जनयुद्दमा लागेकी जाजरकोट घर भएकी ठकुरीकी छोरी अम्बिका पार्टी कार्यकर्ता, कलाकार हुँदै रेडियो गणतन्त्रमा कार्यरत भइन् । त्यसक्रममा उनको रोल्पा गजुल घर भएका तत्कालीन जनमुक्ति सेनामा कार्यरत एक दलित छापामारसँग प्रेम विवाह भयो । तर, शान्ति प्रक्रियासँगै अम्बिकाको सम्बन्ध रेडियोमै कार्यरत एक पत्रकारसँग नजिकियो, उनले पुरानो सम्बन्ध तोडिन ।
यस्तैमा उनको हिमचिम हेमन्तप्रकाशसँग बढ्यो । उनलाई हेमन्तले मगरात कार्यालयको जिम्मेवारी दिएर आफूसँगै राखे । त्यतिबेलै पार्टीका नेता तथा कार्यकर्ताले शंका नगरेका होइनन्, तर हेमन्तले आफ्नी छोरी बनाएर कार्यालयमा राखेको बताए भने अम्बिकाले पनि हेमन्तलाई बाबु भनेर सम्बोधन गर्न थालिन् ।
माओवादी सरकारमा सहभागी हुने क्रममा हेमन्तले अम्बिकालाई काठमाडौंमै ल्याएर राखे र बयोध अस्पतालमा सानोतिनो जागिरसमेत लगाइदिए । काठमाडौंमा दुवैको सम्बन्धमा कुनै रोकतोक थिएन । पार्टी नेताले थाहा पाएपनि आँखा चिमिलदिए ।
पटकपटक अम्बिकाले एभर्सन गर्दै आएकी थिइन् । तर, पछिल्लोपटक टाइम पनि केही बढी भएको एवं क्युरेट गर्दा ज्यान पनि जान सक्ने भन्दै डाक्टरले स्वीकृति नदिएपछि हेमन्त प्रेमिकाबाट जन्मने बच्चाको बाबु बन्न लागेका हुन् ।

प्रचण्डले यस्तो निर्णय सुनाउँदा स्थायी समिति सदस्य जनार्दन शर्माले भने निलम्बनको नाटक रचेर बहुविवाहलाई वैधता दिन खोजिएको टिप्पणी गरिरहेका थिए । बैठकमा भने हेमन्त उपस्थित थिएनन् । प्रचण्डपुत्र प्रकाशले विना मगरलाई तेस्री पत्नी बनाएको घटनालाई पनि एमाओवादीले ६ महिना निलम्बन गरिएको भन्दै बैधता दिन पुगेको थियो । अहिले विनाबाट पनि प्रकाशले बच्चा जन्माइसकेका छन् ।
६ वर्षदेखि हेमन्तको प्रेमिका रहेकी जनयुद्दकालीन रेडियो गणतन्त्रकी पत्रकार अम्बिका चन्द गर्भवती भएपछि मात्रै पार्टीले कारबाहीको तयारी थालेको थियो । तर, यसलाई अति गोप्य राखिएको थियो । पार्टी अध्यक्ष र महासचिवका नाममा जारी गरिएको सर्कुलरमा समेत यसबारे उल्लेख छैन ।
सानो उमेरमै जनयुद्दमा लागेकी जाजरकोट घर भएकी ठकुरीकी छोरी अम्बिका पार्टी कार्यकर्ता, कलाकार हुँदै रेडियो गणतन्त्रमा कार्यरत भइन् । त्यसक्रममा उनको रोल्पा गजुल घर भएका तत्कालीन जनमुक्ति सेनामा कार्यरत एक दलित छापामारसँग प्रेम विवाह भयो । तर, शान्ति प्रक्रियासँगै अम्बिकाको सम्बन्ध रेडियोमै कार्यरत एक पत्रकारसँग नजिकियो, उनले पुरानो सम्बन्ध तोडिन ।
यस्तैमा उनको हिमचिम हेमन्तप्रकाशसँग बढ्यो । उनलाई हेमन्तले मगरात कार्यालयको जिम्मेवारी दिएर आफूसँगै राखे । त्यतिबेलै पार्टीका नेता तथा कार्यकर्ताले शंका नगरेका होइनन्, तर हेमन्तले आफ्नी छोरी बनाएर कार्यालयमा राखेको बताए भने अम्बिकाले पनि हेमन्तलाई बाबु भनेर सम्बोधन गर्न थालिन् ।
माओवादी सरकारमा सहभागी हुने क्रममा हेमन्तले अम्बिकालाई काठमाडौंमै ल्याएर राखे र बयोध अस्पतालमा सानोतिनो जागिरसमेत लगाइदिए । काठमाडौंमा दुवैको सम्बन्धमा कुनै रोकतोक थिएन । पार्टी नेताले थाहा पाएपनि आँखा चिमिलदिए ।
पटकपटक अम्बिकाले एभर्सन गर्दै आएकी थिइन् । तर, पछिल्लोपटक टाइम पनि केही बढी भएको एवं क्युरेट गर्दा ज्यान पनि जान सक्ने भन्दै डाक्टरले स्वीकृति नदिएपछि हेमन्त प्रेमिकाबाट जन्मने बच्चाको बाबु बन्न लागेका हुन् ।
पहिलो बाटो मानव विनाशको हुनेछ ।
अमेरिकाका तीन विश्वविद्यालयले पृथ्वी ‘नयाँ चरणको संकटतर्फ’ प्रवेश गरेको डरलाग्दो अध्ययन प्रतिवेदन सार्वजनिक ।

पछिल्ला वर्षहरुमा देखिएका संकट ६ करोड वर्ष अगाडिकोझैं रहेको निष्कर्ष निकाल्दै प्रतिवेदनमा भनिएको थियो –‘
पहिलो बाटो मानव विनाशको हुनेछ ।’
स्टानफोर्ड विश्वविद्यालयको नेतृत्वमा प्रिन्सटन र बर्कले जस्ता ख्यातीप्राप्त विश्वविद्यालयको अनुसन्धान प्रतिवेदनले सामान्य अवस्थाभन्दा अहिले ११४ गुणा छिटो क्षति हुन थालेको उल्लेख ।
छैटौं चरणको ठूलो विनाशतर्फ अघि बढेको अनुसन्धानकर्तामध्येका एकले जनाएका थिय ।
यस्तैखाले डरलाग्दो अवस्था साँढे ६ करोड वर्ष अगाडि देखापरेको र त्यसबेला डायनोसर जस्ता जनावर लुप्त भएको थियो । पृथ्वी अत्यधिक तात्दा जीवन भएका सबैखाले प्राणी सखाप भएका थिए ।
अनुसन्धानको नेतृत्व गरेका गेरारडो सेबालोस ले भने –‘अहिलेकै अव्यवस्थालाई छाडिदिने हो भने हाम्रा थुप्रै प्रजातिलाई पुनर्जीवन पाउन लाखौं वर्ष लाग्नसक्छ ।’
सन् १९०० यता मात्र चार सयभन्दा बढी त्यस्ता प्रजातीहरु हराएको दाबी गरिएको थियो ।
जलवायु परिवर्तन, बढ्दो प्रदुषण र चर्को खडेरी जस्ता कारणले यो संकट निम्तिन थालेको विज्ञान जर्नलमा छापिएको अनुसन्धान रिपोर्टमा उल्लेख थियो ।

पछिल्ला वर्षहरुमा देखिएका संकट ६ करोड वर्ष अगाडिकोझैं रहेको निष्कर्ष निकाल्दै प्रतिवेदनमा भनिएको थियो –‘
पहिलो बाटो मानव विनाशको हुनेछ ।’
स्टानफोर्ड विश्वविद्यालयको नेतृत्वमा प्रिन्सटन र बर्कले जस्ता ख्यातीप्राप्त विश्वविद्यालयको अनुसन्धान प्रतिवेदनले सामान्य अवस्थाभन्दा अहिले ११४ गुणा छिटो क्षति हुन थालेको उल्लेख ।
छैटौं चरणको ठूलो विनाशतर्फ अघि बढेको अनुसन्धानकर्तामध्येका एकले जनाएका थिय ।
यस्तैखाले डरलाग्दो अवस्था साँढे ६ करोड वर्ष अगाडि देखापरेको र त्यसबेला डायनोसर जस्ता जनावर लुप्त भएको थियो । पृथ्वी अत्यधिक तात्दा जीवन भएका सबैखाले प्राणी सखाप भएका थिए ।

सन् १९०० यता मात्र चार सयभन्दा बढी त्यस्ता प्रजातीहरु हराएको दाबी गरिएको थियो ।
जलवायु परिवर्तन, बढ्दो प्रदुषण र चर्को खडेरी जस्ता कारणले यो संकट निम्तिन थालेको विज्ञान जर्नलमा छापिएको अनुसन्धान रिपोर्टमा उल्लेख थियो ।
Subscribe to:
Posts (Atom)